Η Αγοραφοβία ανήκει στις αγχώδεις διαταραχές, καθώς κύρια συμπτώματα είναι το υπερβολικό άγχος και ο φόβος. Τα άτομα με Αγοραφοβία:

• φοβούνται να βγούνε ή να μείνουν εκτός σπιτιού χωρίς συνοδεία οικείου
• φοβούνται να βρεθούν μόνα σε μία κοινωνική κατάσταση
• αποφεύγουν  μέρη όπου υπάρχει πλήθος κόσμου, όπως μέσα μαζικής μεταφοράς,  ουρές υπηρεσιών ή ΑΤΜ, κλειστά μέρη, όπως κινηματογράφοι, σουπερμάρκετ, ασανσέρ, μεγάλα, ανοιχτά μέρη, όπως πλατείες, γήπεδα, γέφυρες
• αποφεύγουν μέρη και καταστάσεις στις οποίες μπορεί να νιώσουν παγιδευμένοι, αισθάνονται ότι δεν υπάρχει, δηλαδή, μια έξοδος διαφυγής, μπορεί να νιώσουν αβοήθητοι ή φοβούνται ότι θα χάσουν τον έλεγχο σε κάποιο δημόσιο μέρος και θα ντροπιαστούν.

Τα συμπτώματα διαρκούν τουλάχιστον έξι μήνες και δεν εξηγούνται καλύτερα από κάποια άλλη διαταραχή, όπως ειδική ή κοινωνική φοβία, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, μετατραυματική διαταραχή ή διαταραχή άγχους αποχωρισμού.

Ποιος μπορεί να εμφανίσει αγοραφοβία;

Η αγοραφοβία απαντάται σε περίπου 1% του πληθυσμού, με περίπου τα 2/3 να είναι γυναίκες. Συνήθως τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται στην εφηβεία και την νεαρή ενήλικη ζωή.

Αγοραφοβία με πανικό

Η Αγοραφοβία πολλές φορές συνοδεύεται από κρίσεις πανικού.  Τα άτομα με αγοραφοβία μπορεί να βιώσουν κρίσεις πανικού κάθε φορά που βρίσκονται σε μία στρεσογόνα κατάσταση, οι οποίες με την σειρά τους επιδεινώνουν περισσότερο τον φόβο τους σχετικά με τις καταστάσεις που τους προκαλούν άγχος. Οι κρίσεις πανικού περιλαμβάνουν σωματικά συμπτώματα, όπως ταχυκαρδία, ζαλάδα, δυσκολία στην αναπνοή, πόνο στο στήθος, τρέμουλο στα χέρια, αίσθημα ζέστης ή κρύου, ναυτία, αίσθημα πνιγμού.  Επίσης το άτομο βιώνει συχνά και επαναλαμβανόμενα επεισόδια έντονου φόβου και αίσθημα ότι χάνει τον έλεγχο κατά την διάρκεια μιας κρίσης πανικού. Τέλος το άτομο βιώνει έντονη ανησυχία για το πότε θα ξανασυμβεί η επόμενη κρίση και αποφεύγει τους χώρους όπου είχε βιώσει μια κρίση πανικού.

Τι προκαλεί την Αγοραφοβία;

Η Αγοραφοβίαφαίνεται να οφείλεται σε έναν συνδυασμόβιολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων, καθώς και χαρακτηριστικών προσωπικότητας.

Σε κάποιες περιπτώσεις σε άτομα τα οποία εμφάνισαν αγοραφοβία προηγήθηκαν κάποιες κρίσεις πανικού με συνέπεια να αποφεύγουν καταστάσεις ή μέρη στα οποία είχαν βιώσει τις κρίσεις, με τον φόβο μήπως ξανά συμβούν. Σιγά σιγά αποφεύγουν και άλλα μέρη τα οποία μοιράζονται κοινά χαρακτηριστικά με τα μέρη στα οποία βίωσαν μια κρίση.

Σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της αγοραφοβίας παίζει το περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγάλωσε το άτομο, οι πληροφορίες τις οποίες έλαβε σχετικά με διάφορες καταστάσεις και οι κανόνες με τους οποίους έμαθε ότι πρέπει να λειτουργεί σε αυτές. Επίσης σημαντικό ρόλο παίζει η μίμηση προτύπου, ο τρόπος δηλαδή με τον οποίο λειτουργούσαν τα σημαντικά πρόσωπα σε παρόμοιες καταστάσεις.

Τα άτομα με Αγοραφοβία συχνά θεωρούν τον εαυτό τους αδύναμο να αντιμετωπίσει κάποιες καταστάσεις, έχουν μειωμένη αίσθηση αυτό-αποτελεσματικότητας και χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση.

Τέλος ένας διαστρεβλωμένος τρόπος σκέψης και φοβίες ότι μπορεί κάτι κακό να τους συμβεί ή ότι μπορεί να κάνουν κάτι που θα τους ντροπιάσει μπορεί να συμβάλλουν στην εμφάνιση της αγοραφοβίας. Όσο περισσότερο το άτομο αποφεύγει τις αγχογόνες καταστάσεις τόσο πιο αρνητικές σκέψεις και αντιδράσεις έχει, με αποτέλεσμα να αυξάνεται και τα αίσθημα αυτό-αναποτελεσματικότητας του νιώθει.

Οι συνέπειες της Αγοραφοβίας στην ζωή των ατόμων

Η Αγοραφοβία επηρεάζει σημαντικά τις ζωές των ατόμων.  Δυσκολεύονται να βρεθούν στην εργασία τους, κάνουν πολλές απουσίες από αυτήν με κίνδυνο να απολυθούν. Φοιτητές με αγοραφοβία συχνά σταματούν τις σπουδές τους εξαιτίας της δυσκολίας να χρησιμοποιήσουν μέσα μεταφοράς για να φτάσουν στην σχολή τους και του έντονου φόβου να βρεθούν και να μείνουν μέσα σε έναν χώρο όπως το αμφιθέατρο ή μια μικρή αίθουσα διδασκαλίας όπου υπάρχει πολύς κόσμος. Δυσκολεύονται να διασκεδάσουν, καθώς αποφεύγουν χώρους όπως καφετέριες, εστιατόρια, θέατρα, κινηματογράφοι, κέντρα διασκέδασης. Λόγω της χρονιότητας της κατάστασης, εάν δεν αντιμετωπιστεί σύντομα, διαταράσσονται οι κοινωνικές και προσωπικές στους σχέσεις.

Θεραπεία

Η Αγοραφοβία είναι μια αγχώδης διαταραχή η οποία θεραπεύεται. Όσο πιο σύντομα το άτομο αναζητήσει βοήθεια τόσο μικρότερες συνέπειες θα έχει στην ζωή του και πιο γρήγορη θα είναι η αντιμετώπιση. Η πιο αποτελεσματική θεραπεία της Αγοραφοβίας με ή χωρίς πανικό είναι η Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία.

 Μέσα από την θεραπεία το άτομο μαθαίνει να παρατηρεί τις καταστάσεις στις οποίες εμφανίζεται η αγοραφοβία και εκπαιδεύεται σε νέους τρόπους σκέψης, συμπεριφοράς και αντιμετώπισης των δυσκολιών μέσα από την σταδιακή έκθεση σε αυτές.