Όλοι μπορεί να νιώσουν κάποια στιγμή στη ζωή τους την διάθεση τους πεσμένη. Τα συναισθήματα λύπης είναι μια φυσιολογική αντίδραση στις δυσκολίες και τις απογοητεύσεις της ζωής. Τα δυσάρεστα αυτά συναισθήματα όμως συνήθως διαρκούν λίγο και υποχωρούν έπειτα από κάποιες μέρες.

Όταν όμως τα συναισθήματα αυτά λύπης επιμένουν για αρκετό διάστημα, είναι έντονα και παρεμβαίνουν στην καθημερινότητα του ατόμου εμποδίζοντάς το να αποδώσει όπως απέδιδε και να απολαύσει την ζωή όπως πριν, τότε αυξάνονται οι πιθανότητες να υποφέρει από κατάθλιψη.

Η κατάθλιψη προκαλεί δυσκολίες στο ίδιο το άτομο και τους ανθρώπους γύρω του. Είναι μια κοινή, αλλά σοβαρή διαταραχή και αυτοί που την βιώνουν χρειάζονται θεραπεία. Σήμερα υποστηρίζεται ότι η κατάθλιψη είναι η διαταραχή της εποχής. Οι δύσκολες κοινωνικό-οικονομικές συνθήκες συμβάλλουν σημαντικά σε αυτό. Πολλοί άνθρωποι όμως με κατάθλιψη δεν αναζητούν βοήθεια.

Οι έρευνες υποστηρίζουν ότι ακόμη και αυτοί που υποφέρουν από σοβαρή κατάθλιψη μπορούν να βοηθηθούν πολύ από έναν ειδικό, ψυχίατρο ή ψυχολόγο με άδεια άσκησης επαγγέλματος. Σήμερα υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες, όπως η γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία η οποία προτείνεται ως μια από τις κύριες μορφές θεραπείας για την κατάθλιψη παγκοσμίως. Η ψυχοθεραπεία μόνη ή σε συνδυασμό με την φαρμακοθεραπεία έχουν δείξει σημαντικά αποτελέσματα.

Ποια είναι τα σημάδια και τα συμπτώματα της κατάθλιψης;

Δεν βιώνουν όλοι οι άνθρωποι που πάσχουν από κατάθλιψη τα ίδια ακριβώς συμπτώματα. Αυτά διαφέρουν σε σοβαρότητα, συχνότητα και διάρκεια ανάλογα με το άτομο και την μορφή κατάθλιψης την οποία βιώνει. Η κατάθλιψη μπορεί να συνυπάρχει με άλλες ψυχικές διαταραχές ή σωματικές ασθένειες. Η θεραπεία της μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στην βελτίωση της θεραπείας των άλλων ασθενειών.

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης μπορεί να είναι:

• Συναισθήματα θλίψης, κενού, αβοήθητου
• Συναισθήματα ενοχής, αναξιότητας
• Έλλειψη ελπίδας, απαισιοδοξία
• Ευερεθιστότητα, αδυναμία χαλάρωσης, άγχος
• Αδιαφορία, αδυναμία άντλησης ευχαρίστησης από δραστηριότητες οι οποίες παλιότερα πρόσφεραν ευχαρίστηση
• Κούραση, μειωμένη ενέργεια
• Αδυναμία συγκέντρωσης, δυσκολίες στην μνήμη και την λήψη αποφάσεων
• Δυσκολίες στον ύπνο
• Υπερφαγία ή έλλειψη όρεξης
• Σκέψεις αυτοκτονίας
• Πόνοι στο σώμα, πονοκέφαλοι, γαστρεντερικά προβλήματα
• Απουσίες από την εργασία, απομόνωση από τις παρέες

Όσα περισσότερα από τα συμπτώματα αυτά έχει κάποιος και σε όσο μεγαλύτερη ένταση και διάρκεια τόσο πιο πιθανό είναι να πάσχει από κατάθλιψη.

Τι προκαλεί την κατάθλιψη;

Η κατάθλιψη συνήθως προκαλείται από έναν συνδυασμό γενετικών, βιολογικών, περιβαλλοντικών και ψυχολογικών παραγόντων. Μερικές μορφές κατάθλιψης παρουσιάζουν κληρονομικότητα, ωστόσο κατάθλιψη μπορούν να παρουσιάσουν και άτομα χωρίς ιστορικό κληρονομικότητας. Κάποια στρεσογόνα κατάσταση, όπως ο θάνατος αγαπημένου, μια απόλυση, ένας χωρισμός, προβλήματα υγείας, μπορεί να πυροδοτήσει την εμφάνιση της κατάθλιψης. Ωστόσο καταθλιπτικά επεισόδια μπορούν να εμφανιστούν και χωρίς προφανές ερέθισμα.

Πώς βιώνουν οι γυναίκες και οι άντρες την κατάθλιψη;

Η κατάθλιψη εμφανίζεται πιο συχνά στις γυναίκες από ότι στους άντρες. Έρευνες συνδέουν τα υψηλά ποσοστά κατάθλιψης με βιολογικούς και ψυχοκοινωνικούς παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν σημαντικά τις γυναίκες. Οι ορμόνες παίζουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της κατάθλιψης. Οι γυναίκες στην εμμηνόπαυση εμφανίζουν υψηλό κίνδυνο για κατάθλιψη. Οι γυναίκες επίσης αντιμετωπίζουν συχνά επιπλέον στρεσογόνες καταστάσεις στην δουλειά, σε θέματα διαχείρισης του σπιτιού και το μεγάλωμα των παιδιών, βρίσκονται συχνότερα αντιμέτωπες με την ανεργία και με κοινωνικές και διαπροσωπικές δυσκολίες. Ωστόσο μπορεί δύο γυναίκες να αντιμετωπίζουν τις ίδιες δυσκολίες και η μία να παρουσιάσει κατάθλιψη ενώ η άλλη όχι, καθώς όπως αναφέρθηκε παραπάνω η εμφάνιση της κατάθλιψης είναι ένας συνδυασμός παραγόντων.

Οι άντρες βιώνουν συνήθως την κατάθλιψη διαφορετικά από τις γυναίκες. Οι γυναίκες συνήθως εμφανίζουν συναισθήματα κατάθλιψης, αναξιότητας, ενώ οι άντρες εμφανίζουν συχνότερα ευερεθιστότητα, κούραση, έλλειψη ενδιαφέροντος και καταφεύγουν συχνότερα σε χρήση αλκοόλ και ουσιών. Ενώ οι γυναίκες είναι αυτές που κάνουν πιο συχνά απόπειρες αυτοκτονίας, είναι μεγαλύτερο το ποσοστό των αντρών που αυτοκτονούν.

Βοηθείστε τον εαυτό σας

Αν αισθανόσαστε δυσάρεστα συναισθήματα να σας κατακλύζουν και να μην μπορείτε να τα διαχειριστείτε μόνοι ή με την βοήθεια οικείων σας, απευθυνθείτε σε έναν ειδικό. Όσο περισσότερο περιμένετε τόσο πιο δύσκολο θα είναι να τα ξεπεράσετε. Με την βοήθεια ενός ειδικού θα μπορέσετε να βρείτε την αιτία της κατάθλιψης και των δυσκολιών σας, θα μάθετε πώς να τις αντιμετωπίζετε και να προλαμβάνετε την επανεμφάνιση τους.

Παράλληλα με την βοήθεια του ειδικού, ασχοληθείτε με κάποια δραστηριότητα και αυξήστε τις συναναστροφές σας, ιδιαίτερα με τους αγαπημένους σας όσο δύσκολο και αν είναι. Ζητήστε την βοήθεια εκείνων που εμπιστεύεστε. Παρακολουθείστε μια συναυλία, κάντε μια βόλτα περπατώντας, δείτε μια ταινία στον κινηματογράφο, ασκηθείτε. Υπάρχουν αρκετές δραστηριότητες και σεμινάρια διαφόρων θεμάτων τα οποία προσφέρονται δωρεάν ή με λίγα χρήματα. Οι έρευνες δείχνουν ότι όσο κανείς μένει άπραγος και απομονωμένος τόσο πιο δύσκολο είναι να βγει από την κατάθλιψη.

Προσπαθήστε να έχετε ένα σταθερό πρόγραμμα ύπνου και υγιεινού τρόπου διατροφής.

Εκτιμήστε και ενθαρρύνετε τον εαυτό σας. Θέστε μικρούς και εφικτούς στόχους και προσπαθήστε να τους πετύχετε σταδιακά.

Μην παίρνετε σημαντικές και καθοριστικές αποφάσεις όταν βρίσκεστε σε δύσκολη και πιεστική συναισθηματική κατάσταση. Μπορείτε να ασχοληθείτε με αυτές μόλις νιώσετε καλύτερα και σκέφτεστε πιο θετικά, με πιο ξεκάθαρη κρίση.

Προσπαθήστε να μειώσετε το στρες. Εξασκηθείτε σε ασκήσεις χαλάρωσης, προσφέρετε στον εαυτό σας λίγα λεπτά ηρεμίας μέσα στην γρήγορη πιεστική καθημερινότητα, απολαύστε ένα χαλαρωτικό μπάνιο ή ένα ωραίο δείπνο.

Να θυμόσαστε ότι μπορεί να νιώθετε ο χειρότερος άνθρωπος στον κόσμο, να πιστεύετε ότι δεν υπάρχει ελπίδα και κανείς δεν μπορεί να σας βοηθήσει, όμως αυτό πιθανά να είναι ένα σύμπτωμα της κατάθλιψης και όχι η πραγματικότητα.

Και σίγουρα δεν είστε ο μόνος που αντιμετωπίζει αυτές τις δυσκολίες. Υπάρχουν πολλοί ακόμη οι οποίοι ζουν κάτι παρόμοιο, αλλά τους είναι δύσκολο να το εκφράσουν και να ζητήσουν βοήθεια.