Ο καθένας μπορεί να έχει νιώσει άγχος και ντροπή κάποιες φορές στη ζωή του, όπως για παράδειγμα όταν συναντά άγνωστους ανθρώπους, πρέπει να μιλήσει μπροστά σε ένα κοινό ή αξιολογείται, όπως σε μία συνέντευξη για δουλειά, η παρουσίαση μιας εκπαιδευτικής εργασίας ή ενός επαγγελματικού προγράμματος.

Επίσης υπάρχουν άτομα τα οποία είναι ντροπαλά και δεν νιώθουν άνετα ανάμεσα σε πολύ ή άγνωστο κόσμο. Μπορεί να κοκκινίζουν, να νιώθουν άγχος, να δυσκολεύονται να μιλήσουν ωστόσο αντέχουν να μείνουν στον χώρο και να συναναστραφούν με τους υπολοίπους.

Υπάρχουν όμως και αυτοί που δεν είναι απλώς ντροπαλοί, αλλά όταν βρεθούν σε έναν χώρο με κόσμο βιώνουν έντονο άγχος και σωματικά συμπτώματα, όπως τάση για εμετό και ζαλάδα. Προσπαθούν να αποφύγουν τις κοινωνικές συναναστροφές ή μια περίσταση στην οποία θα εκτεθούν μπροστά σε ένα κοινό εξαιτίας της σκέψης ότι θα βρεθούν στο επίκεντρο της προσοχής, τα λόγια και οι πράξεις τους θα κριθούν αρνητικά από τους άλλους και θα ντροπιαστούν.

Ο φόβος αυτός μπορεί να είναι τόσο έντονος ώστε το άτομο να αποφεύγει να πάει στην δουλειά, στο σχολείο ή σε μία οποιαδήποτε κοινωνική δραστηριότητα.

Το άτομο που φοβάται πολύ μήπως γίνει αντικείμενο παρατήρησης και του ασκηθεί κριτική από τους γύρω του μπορεί να υποφέρει από κοινωνική φοβία.

Ποια είναι τα συμπτώματα της κοινωνικής φοβίας;

Το άτομο με κοινωνική φοβία παρουσιάζει συμπτώματα όπως:

• Έντονο και επίμονο φόβο μιας ή περισσοτέρων κοινωνικών καταστάσεων κατά τις οποίες το άτομο εκτίθεται σε άγνωστα πρόσωπα ή μπορεί να δεχθεί έλεγχο από άλλους.
•  Φόβο ότι το παρακολουθούν και το κρίνουν, ειδικά άτομα που δεν γνωρίζει.
•  Φόβο ότι θα συμπεριφερθεί με λανθασμένο τρόπο και θα ντροπιαστεί.
• Έντονο άγχος όταν βρίσκεται με άλλους ανθρώπους και μεγάλη δυσκολία να μιλήσει μαζί τους.
• Ανησυχία μέρες, εβδομάδες ή και μήνες πριν για ένα κοινωνικό γεγονός στο οποίο πρέπει να παρευρεθεί.
• Έντονη αυτοσυνειδησία και άγχος σε καθημερινές κοινωνικές καταστάσεις.
•  Φόβο ότι οι γύρω του  θα καταλάβουν την νευρικότητα που νιώθει

Επίσης κατά τη διάρκεια μιας κοινωνικής συναναστροφής παρουσιάζει σωματικά συμπτώματα όπως:

•  Κοκκίνισμα
•  Ναυτία
•  Τάση για εμετό
•  Ταχυκαρδία
•  Εφίδρωση
•  Ζαλάδα
•  Τρεμούλα στα χέρια, στα πόδια και στη φωνή

Τέλος το άτομο με κοινωνική φοβία μπορεί να:

• Αποφεύγει τις κοινωνικές συναναστροφές
• Επιλέγει θέσεις στο πίσω μέρος της αίθουσας ώστε να μην το παρατηρήσουν και να μπορέσει να φύγει αμέσως αν έρθει σε δύσκολη θέση
• Έχει ανάγκη να έχει κάποιον μαζί του παρέα όπου και αν πάει
• Αναγνωρίζει ότι ο φόβος είναι υπερβολικός,  ωστόσο δεν μπορεί να το ελέγξει

Ποια είναι η αιτιολογία της κοινωνικής φοβίας;

Η κοινωνική φοβία, ο επίμονος δηλαδή και έντονος φόβος της παρατήρησης και της κριτικής από τους άλλους μπορεί να έχει δημιουργηθεί σε ένα άτομο εξαιτίας ενός τραυματικού και ντροπιαστικού γεγονότος που συνέβη κάποια στιγμή στη ζωή του.

Η κοινωνική φοβία μπορεί επίσης να δημιουργηθεί σε ένα άτομο μέσω μίμησης ενός προτύπου, συνήθως ενός γονέα ή ενός σημαντικού άλλου. Ένα άτομο μπορεί να έμαθε να φοβάται τις κοινωνικές καταστάσεις και επαφές πρώτα παρατηρώντας και έπειτα υιοθετώντας το ίδιο τις αντιλήψεις και τις συμπεριφορές του προτύπου.

Ποια είναι η συχνότητα της κοινωνικής φοβίας;

Η κοινωνική φοβία παρουσιάζεται σε άντρες και γυναίκες περίπου με το ίδιο ποσοστό. Υπολογίζεται σύμφωνα με έρευνες ότι περίπου ένα 3%- 13% των ανθρώπων θα εμφανίσουν κοινωνική φοβία κάποια στιγμή στη ζωή τους.

Ποιες μπορεί να είναι οι πιθανές συνέπειες της κοινωνικής φοβίας στο άτομο;

Η κοινωνική φοβία παρεμβαίνει σημαντικά στην καθημερινή ζωή του ατόμου και προκαλεί έντονες κοινωνικές και συναισθηματικές δυσκολίες. Ανάλογα με την μορφή της κοινωνικής φοβίας, ειδική ή γενικευμένη μπορεί να επηρεάσει ένα κομμάτι ή πολλούς τομείς της ζωής του ατόμου.

Τα άτομα με κοινωνική φοβία δυσκολεύονται πολύ να κάνουν και να κρατήσουν φιλίες, εξαιτίας τη αποφυγής κοινωνικών συναναστροφών. Η μειωμένη αυτοπεποίθηση, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η αποφυγή έκφρασης της γνώμης λόγω του φόβου λάθους και της κριτικής που μπορεί να δεχθούν στερούν συχνά από τα άτομα με κοινωνική φοβία επαγγελματικές ευκαιρίες, είτε εύρεσης μιας εργασίας, είτε μιας προαγωγής.

Αν το άτομο δεν απευθυνθεί για θεραπεία η κοινωνική φοβία μπορεί να διαρκέσει πολλά χρόνια και ίσως και όλη την ζωή του ατόμου.

Θεραπεία της κοινωνικής φοβίας

Ένα άτομο με κοινωνική φοβία θα ήταν καλό να απευθυνθεί για θεραπεία το συντομότερο, ώστε να αποφευχθούν όσο το δυνατόν οι αρνητικές συνέπειες στην ζωή του.

Η γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία η πιο ενδεδειγμένη μορφή ψυχοθεραπείας για την κοινωνική φοβία έχει ως στόχο να βοηθήσει το άτομο να συνειδητοποιήσει ότι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει τα πράγματα δεν είναι συχνά πραγματικός και αντικειμενικός. Να του διδάξει διαφορετικούς, πιο λειτουργικούς τρόπους σκέψεις και συμπεριφοράς.

Επίσης μέσω τεχνικών της γνωσιακής συμπεριφοριστικής ψυχοθεραπείας στόχος είναι η βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων του ατόμου, όπως και η εκπαίδευση του σε τεχνικές χαλάρωσης ώστε να αντιμετωπίζει τις καταστάσεις πιο αποτελεσματικά με λιγότερο άγχος και φόβο.