Τι είναι οι ψυχικές διαταραχές;

Μια ψυχική διαταραχή (όπως η κατάθλιψη, η κοινωνική φοβία, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, η βουλιμία, η σχιζοφρένεια..) είναι ένα σύνολο ψυχολογικών και συμπεριφορικών συμπτωμάτων τα οποία επηρεάζουν με πολλαπλούς τρόπους την ζωή του ατόμου, τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεται, αισθάνεται, συμπεριφέρεται και δημιουργούν δυσκολία στο άτομο που  βιώνει τα συμπτώματα αυτά. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να ποικίλουν ανάλογα με τον τύπο της διαταραχής, μπορεί να είναι μικρής έως σοβαρής έντασης και να επηρεάζουν σε τέτοιο βαθμό το άτομο ώστε να μην μπορεί να ανταποκριθεί στις καθημερινές απαιτήσεις ή και να χαρεί τις απολαύσεις της ζωής. Η ψυχική διαταραχή μπορεί να είναι εμφανής ή όχι στους άλλους.

 
Που οφείλονται οι ψυχικές διαταραχές;

Η ακριβής αιτία δεν είναι πάντα γνωστή. Δεν έχει να κάνει με την εξυπνάδα ή τις αδυναμίες του χαρακτήρα του ατόμου, δεν τις δημιουργεί το ίδιο το άτομο στον εαυτό του, ούτε και το να ξεπεραστεί έχει απλά και μόνο να κάνει με την επιθυμία κάποιου να το ξεπεράσει ή την όποια βοήθεια του οικείου περιβάλλοντος.

Οι αιτίες των ψυχολογικών προβλημάτων είναι πολύπλοκες και αλληλοσυνδεόμενες. Δεν υπάρχει μια και μόνο απλή εξήγηση, όπως φταίνε τα γονίδια, οι χημικές ανισορροπίες στον εγκέφαλο ή οι προβληματικές σχέσεις με τους γονείς.

Όλοι έχουμε έναν συνδυασμό ευπαθειών και δυνατοτήτων.  Η έρευνα και η εμπειρία δείχνουν ότι υπάρχουν πολλοί τύποι βιολογικών, περιβαλλοντικών και ψυχολογικών παραγόντων οι οποίοι μπορεί να συνδέονται ώστε να εξηγηθεί γιατί ένας άνθρωπος αναπτύσσει μια ψυχική διαταραχή.

Κάποιες ψυχικές διαταραχές φαίνεται να έχουν μια κληρονομική βάση και να περνάνε από τους γονείς στα παιδιά. Ωστόσο απλά και μόνο επειδή οι γονείς ή κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας εμφάνισε μια ψυχική διαταραχή δεν σημαίνει ότι και τα παιδιά θα εμφανίσουν την διαταραχή αυτή. Η κληρονομικότητα σημαίνει ότι κάποιος έχει περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσει μια διαταραχή από κάποιον που δεν έχει κάποιο μέλος της οικογένειας ο οποίος εμφάνισε την διαταραχή αυτή.

Όλοι έχουμε τα όρια μας και αν αυτά ξεπεραστούν αρκετά τότε όλοι μπορεί να αναπτύξουμε μια ψυχική διαταραχή. Το πόσο πρέπει να πιεστούμε για να ξεπεράσουμε τα όρια μας και να καταρρεύσουμε εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και την σοβαρότητα αυτών, όπως το ποια είναι τα αδύναμα σημεία μας, το ποιους τρόπους έχουμε για να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες που προκύπτουν, πόσο εύκολα ζητάμε βοήθεια όταν το χρειαζόμαστε,  τον τύπο των πιέσεων που δεχόμαστε εκείνη την περίοδο, τις προηγούμενες εμπειρίες μας σχετικά με το πώς αντιμετωπίσαμε μια παρόμοια δυσκολία στο παρελθόν. Ακόμη το πόσο ευάλωτοι είμαστε στο στρες, πόσο εύκολα αγχωνόμαστε και πως αντιδρούμε σε αυτό ακόμη και σωματικά. Διάφοροι παράγοντες της καθημερινότητας μας, όπως αν νιώθουμε πεσμένοι, κουρασμένοι, έχουν συμβεί διάφορα γεγονότα δυσάρεστα, όπως ένας θάνατος, ένας χωρισμός  ή ακόμη και ευχάριστα όπως ένας γάμος ή η απόκτηση ενός παιδιού, τα οποία παρότι είναι πολύ ευχάριστα αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι και αγχογόνες καταστάσεις για κάποιους οι οποίοι είναι γενικά αγχώδεις, μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στην εμφάνιση μιας ψυχικής διαταραχής.

Το αν θα αναπτύξει κάποιος μια ψυχική διαταραχή και ποιά θα είναι αυτή είναι δηλαδή ένας συνδυασμός του πώς είναι «φτιαγμένος» κάθε άνθρωπος και των γεγονότων που συμβαίνουν στη ζωή του. Ο συνδυασμός των γενετικών, κοινωνικών, ψυχολογικών παραγόντων και των προηγούμενων εμπειριών μας μας κάνουν ευάλωτους στο να αναπτύξουμε ένα πρόβλημα κάτω από στρεσογόνες καταστάσεις. Κάτω από κάποιες συνθήκες ο συνδυασμός αυτών παραγόντων θα δημιουργήσει κάποιο πρόβλημα το οποίο θα επηρεαστεί από το πώς εμείς προσπαθούμε να βρούμε μια λύση για αυτό, όπως και το κατά πόσο κάποια επιπλέον γεγονότα μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα μας να το αντιμετωπίσουμε.

Κάποιες από τις δυσκολίες που θα προκύψουν θα τις αντιμετωπίσουμε μόνοι μας, άλλες με την βοήθεια οικείων προσώπων, για κάποιες όμως δυσκολίες και για κάποιους ανθρώπους αυτές μπορεί να είναι δύσκολο για διάφορους λόγους να αντιμετωπιστούν και το να ζητήσει κάποιος την βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας δεν είναι  απόδειξη αδυναμίας, αποτυχίας ή ντροπή. Είναι απόδειξη ότι έχει την δεξιότητα να ζητά βοήθεια όταν την χρειάζεται και δύναμη του να ξεπεράσει τις προσωπικές και κοινωνικές προκαταλήψεις που μπορεί να υπάρχουν σχετικά με την ψυχική υγεία.