Η αυτοεκτίμηση αντανακλά την άποψη  που έχουμε για τον εαυτό μας, τις κρίσεις που κάνουμε για τον αυτόν και την αξία που μας δίνουμε ως άνθρωπο.

Η χαμηλή αυτοεκτίμηση σημαίνει ότι έχουμε μια κακή άποψη για τον εαυτό μας, οι κρίσεις μας για αυτόν είναι δυσμενείς και προσδίδουμε σε εμάς λίγη ή και καθόλου αξία.

Στο κέντρο της χαμηλής αυτοεκτίμησης υπάρχουν αρνητικά πιστεύω σχετικά με τον εαυτό, τα οποία αντανακλώνται με διάφορες τρόπους στο πως λειτουργούμε καθημερινά, προσωπικά, επαγγελματικά, κοινωνικά και έχουν σημαντικές αρνητικές συνέπειες σε διάφορους τομείς της ζωής.

Πως εκφράζεται η χαμηλή αυτοεκτίμηση;

Οι αρνητικές σκέψεις κάποιου σχετικά με τον εαυτό του φαίνονται μέσα από αυτά που συνήθως σκέφτεται και εκφράζει σχετικά με τον εαυτό του. Συνήθως υπάρχει αυτοκριτική, αυτοκατηγορία, αυτό-αμφιβολία, έμφαση στις αδυναμίες και τις δυσκολίες και παράβλεψη των θετικών στοιχείων.

Φαίνονται επίσης μέσα από την συμπεριφορά.  Δυσκολίες στην διεκδικητική συμπεριφορά, στην κοινωνική συναναστροφή, αποφυγή λήψης πρωτοβουλιών και εκμετάλλευσης των ευκαιριών που μπορεί να προκύπτουν, συχνή απολογητική στάση πολλές φορές χωρίς αιτία.

Η χαμηλή αυτοεκτίμηση έχει συνέπειες και στην συναισθηματική κατάσταση. Συχνά βιώνονται συναισθήματα λύπης, απογοήτευσης, ντροπής, ενοχής, άγχους. Είναι εμφανής και στην στάση του σώματος. Σκυμμένο κεφάλι, χαμηλωμένα μάτια, αδεξιότητα, άβολη στάση του σώματος στο χώρο.

Πως επηρεάζει τη ζωή του ατόμου η χαμηλή αυτοεκτίμηση;

Το κατά πόσο επηρεάζει τη ζωή του ατόμου η χαμηλή αυτοεκτίμηση διαφέρει από άτομο σε άτομο, από το κατά πόσο αυτή περιορίζεται σε συγκεκριμένες καταστάσεις και περιόδους ή είναι μόνιμη και συνεχής.

Στην πρώτη περίπτωση μπορεί το άτομο να αμφιβάλει σχετικά με το εάν μπορεί να καταφέρει κάτι, ωστόσο το αντιμετωπίζει σαν ένα πρόβλημα που μπορεί να λυθεί και όχι  ως κάτι που τον χαρακτηρίζει ολοκληρωτικά ως άνθρωπο. Μπορεί να ξεχωρίσει τις καταστάσεις που του προκαλούν ιδιαίτερο άγχος και άλλες στις οποίες βλέπει θετικά τον εαυτό του και τις ικανότητες του.

Στην δεύτερη περίπτωση δεν υπάρχουν θετικές εναλλακτικές προοπτικές σχετικά με το πως βλέπει το άτομο τον εαυτό του. Τα προβλήματα  δεν γίνονται αντιληπτά ως δυσκολίες που μπορούν να λυθούν, αλλά ως κάτι που τους χαρακτηρίζει ως άτομα. Οι αρνητικές πεποιθήσεις σχετικά με τον εαυτό επηρεάζουν αρνητικά πολλούς τομείς της ζωής του.

Που μπορεί να οφείλεται η χαμηλή αυτοεκτίμηση και πως μπορεί να βελτιωθεί;

Η χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να είναι σύμπτωμα μιας συναισθηματικής κατάστασης, όπως της κατάθλιψης. Αν η χαμηλή αυτοεκτίμηση εμφανίστηκε στα πλαίσια κατάθλιψης, τότε θα πρέπει να αναζητηθεί βοήθεια για την θεραπεία της. Η θεραπεία της κατάθλιψης θα βοηθήσει και στην βελτίωση της αυτοεκτίμησης χωρίς να χρειάζεται συγκεκριμένη δουλειά σχετικά αυτή.

Η χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να είναι συνέπεια κάποιων μακρόχρονων δυσκολιών, όπως κοινωνικές δυσκολίες, χρόνιο στρες και άγχος, των οποίων η μη αποτελεσματική αντιμετώπιση  μπορεί να κάνει το άτομο να χάσει την αυτοπεποίθηση του και να αισθάνεται ότι δεν έχει τις ικανότητες να τα καταφέρει. Σε πολλές περιπτώσεις αν αντιμετωπιστεί το πρωταρχικό πρόβλημα, για παράδειγμα οι κοινωνικές δυσκολίες, αντιμετωπιστεί δηλαδή το κοινωνικό άγχος, μαθευτούν και χρησιμοποιηθούν καινούριες κοινωνικές δεξιότητες,  θα υπάρξει βελτίωση και στην αυτοεκτίμηση.

Από την άλλη η χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να μην είναι συνέπεια μιας συναισθηματικής κατάστασης ή άλλων δυσκολιών, αλλά αυτή να δημιουργεί την βάση στην οποία αναπτύσσονται δυσκολίες, όπως κατάθλιψη, κοινωνικό άγχος, διαταραχές πρόσληψης τροφής και άλλα. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να εξεταστεί τι προκάλεσε και τι συντηρεί την χαμηλή αυτοεκτίμηση και πως θα μπορούσε αυτό να αντιμετωπιστεί. Εάν δεν δουλευτεί η χαμηλή αυτοεκτίμηση καθεαυτή το άτομο θα βρίσκεται εκτεθειμένο σε μελλοντικές δυσκολίες.