Πολλές φορές ακούμε την έκφραση «μ’ έπιασε βουλιμία» ή «μου ήρθε εμετός από το πολύ φαγητό». Η ψυχογενής βουλιμία όμως διαφέρει πολύ από την λαιμαργία που μπορεί να έχουμε κάποια στιγμή, όπως επίσης διαφέρουν και οι τρόποι τους οποίους χρησιμοποιεί ένα άτομο που εμφανίζει ψυχογενή βουλιμία για να αποφύγει την αύξηση του βάρους του μετά την υπερβολική κατανάλωση φαγητού. Οι εμετοί που το ίδιο το άτομο προκαλεί διαφέρουν από τον εμετό που προκαλείται εξαιτίας της δυσπεψίας ή μιας στομαχικής διαταραχής.

Τι είναι η ψυχογενής βουλιμία;

Η ψυχογενής βουλιμία είναι μια από τις διαταραχές διατροφής η οποία χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερβολικής κατανάλωσης φαγητού κατά τα οποία το άτομο μέσα σε ένα μικρό χρονικό διάστημα, για παράδειγμα μέσα σε δύο ώρες, καταναλώνει πολύ μεγαλύτερες ποσότητες φαγητού από ότι καταναλώνει το μέσο άτομο μέσα στο ίδιο χρόνο και κάτω από τις ίδιες συνθήκες. Κατά την διάρκεια του επεισοδίου το άτομο χάνει τον έλεγχο σχετικά με την ποσότητα του φαγητού που καταναλώνει.

Αμέσως μετά την υπερφαγία το άτομο προσπαθεί να αποφύγει την αύξηση του βάρους υιοθετώντας μεθόδους, όπως ο αυτοπροκαλούμενος εμετός, η νηστεία, η χρήση διουρητικών, καθαρτικών, κλύσματος, η υπερβολική σωματική άσκηση. Τα επεισόδια αυτά συμβαίνουν περίπου δύο φορές την εβδομάδα για περισσότερο από τρεις μήνες.

Τα άτομα που εμφανίζουν ψυχογενή βουλιμία ασχολούνται υπερβολικά με την εμφάνιση και τον έλεγχο του βάρους τους. Το βάρος του ατόμου με βουλιμία ωστόσο είναι κανονικό ή σε κάποιες περιπτώσεις λίγο πάνω από το κανονικό.

Ένα άτομο με βουλιμία μπλέκει σε έναν  φαύλο κύκλο κατά τον οποίο τρώει υπερβολικές ποσότητες φαγητού, έπειτα νιώθει ενοχές για την συμπεριφορά αυτή και δυσάρεστα συναισθήματα για τον εαυτό του και στην προσπάθεια του να μειώσει τις συνέπειες της υπερβολικής αυτής κατανάλωσης οδηγείται σε συμπεριφορές, όπως η πρόκληση εμετού ή η υπερβολική άσκηση. Οι αρνητικές σκέψεις και τα δυσάρεστα συναισθήματα που το άτομο βιώνει το οδηγούν και πάλι στην υπερβολική κατανάλωση φαγητού, σε ένα επόμενο βουλιμικό επεισόδιο.

Υπάρχουν δύο τύποι βουλιμίας, ο καθαρτικός και ο μη καθαρτικός τύπος. Το άτομο που εμφανίζει καθαρτικού τύπου βουλιμία καταφεύγει σε εμετούς τους οποίους προκαλεί το ίδιο ερεθίζοντας τον φάρυγγα με το δάχτυλό του ή/και σε χρήση κλύσματος, καθαρτικών και διουρητικών. Το άτομο που εμφανίζει μη καθαρτικού τύπου βουλιμία καταφεύγει στην νηστεία ή/και στην υπερβολική άσκηση, αλλά όχι σε αυτοπροκαλούμενους εμετούς και σε χρήση καθαρτικών και διουρητικών.

Ποια είναι η συχνότητα της βουλιμίας και ποιοι οι παράγοντες που ευθύνονται για την εμφάνιση της σε ένα άτομο;

Η βουλιμία εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες, κυρίως νεαρής ηλικίας, αλλά και σε άντρες σε πολύ μικρότερο ποσοστό. Συχνά η βουλιμία ξεκινά κατά την περίοδο της  εφηβείας.

Έρευνες υποστηρίζουν ότι κάποιοι βιολογικοί παράγοντες, όπως ανωμαλίες στα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο και κυρίως της σεροτονίνης, ευθύνονται για την εμφάνιση της βουλιμίας σε κάποια άτομα. Ωστόσο δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα ακόμη.

Κοινωνικοί, οικονομικοί και πολιτισμικοί παράγοντες υποστηρίζεται ότι ευθύνονται επίσης σε σημαντικό βαθμό στην εμφάνιση της βουλιμίας. Η βουλιμία παρατηρείται κυρίως σε οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες, στις οποίες δίνεται πολύ μεγάλη έμφαση στην εμφάνιση και προβάλλεται ένα πρότυπο αδύνατης έως πολύ αδύνατης σιλουέτας. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση του ποσοστού των ανδρών, κυρίως νεαρών,  που εμφανίζουν βουλιμία, ίσως ως συνέπεια της μεγάλης έμφασης που δίνεται τα τελευταία χρόνια στην εμφάνιση και το σώμα των ανδρών.

Τέλος ένας ακόμη παράγοντας ο οποίος υποστηρίζεται ότι συμβάλλει σημαντικά στην εμφάνιση της βουλιμίας είναι η οικογένεια και η σχέση μεταξύ γονιών και παιδιού.  Συχνά οι γονείς των ατόμων που παρουσιάζουν βουλιμία περιγράφονται ως απορριπτικοί, απόμακροι και οι σχέσεις μεταξύ γονιών και παιδιού όχι ιδιαίτερα στενές. Επίσης στις οικογένειες και το ευρύτερο συγγενικό και φιλικό περιβάλλον των ατόμων που εμφανίζουν βουλιμία η εμφάνιση και το βάρος ήταν συχνά θέμα συζήτησης κατά την παιδική ηλικία.

Ποιες είναι οι συνέπειες της ψυχογενούς βουλιμίας στον οργανισμό;

Η βουλιμία έχει σοβαρές συνέπειες στον οργανισμό και το σώμα του ατόμου. Εξαιτίας των επαναλαμβανόμενων εμετών, την χρήση διουρητικών και καθαρτικών προκαλούνται σημαντικά προβλήματα στον οισοφάγο, το έντερο, τα δόντια και το στομάχι. Επίσης προκαλούνται προβλήματα στον κύκλο της εμμήνου ρύσεως ακόμη και διακοπής της.

Ποια είναι η θεραπεία της ψυχογενούς βουλιμίας;

Στην θεραπεία της ψυχογενούς βουλιμίας είναι απαραίτητη η ιατρική και η ψυχολογική βοήθεια. Η ιατρική προσέγγιση είναι σημαντική για την αντιμετώπιση των σωματικών προβλημάτων που δημιουργούνται από την βουλιμία μέσω φαρμακευτικής αγωγής και συνεχούς παρακολούθησης.

Η ψυχοθεραπεία, ατομική ή/και ομαδική, στοχεύει στην θεραπεία της ίδιας της διαταραχής. Η Γνωσιακή Συμπεριφοριστική θεραπεία έχει ως στόχο να εκπαιδεύσει το άτομο να αναγνωρίζει τις δυσλειτουργικές σκέψεις και συμπεριφορές σχετικά με το βάρος και την εικόνα του σώματος του και να τις αντικαταστήσει με άλλες λειτουργικές, όπως και να υιοθετήσει πιο σωστές διατροφικές συνήθειες.